بنده نه تنها سندی برای روایت منسوب به پیامبر (ص): «بین الجبلین روضة من ریاض الجنة» نیافتنم بلکه اصلا چنین عبارتی را نه در ارتباط با مشهد و نه هیچ محل دیگری، در کتب روایی مشهور و کهن شیعه و سنی ندیدم.
.
اگر این عبارت، از سوی فردی عادی بیان می شد و مستمسک شرعی قرار نمی گرفت، جایی برای بحث نداشت اما وقتی فقیهی مجتهد که عضو مجلس خبرگان رهبری و امام جمعه بزرگترین شهر مذهبی جهان و استاد سطوح عالیه حوزه علمیه است، هم در دیدار خصوصی با رئیس جمهور و هم در بالای منبر عمومی نماز جمعه، چنین عبارتی را به رسول الله نسبت می دهد، بنده به عنوان یک طلبه و معلم الهیات، حق دارم از ایشان و همفکران شان بپرسم که مدرک این سخن کجاست و چگونه این عبارت را به پیامبر اکرم – صلی الله علیه و آله و سلم – منتسب کرده و مستمسک برخی آراء خود قرار داده اند؟
.
همچنین حق دارم از تمام کسانی که مویی در اسلام و علوم و معارف اسلامی سفید کرده اند بپرسم که چرا در مقابل انتساب چنین عباراتی به حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) سکوت کرده و موضعی نمی گیرند؟!
.
دوستان و عزیزان اگر سند و منبع معتبر – نه کتاب های معاصر و اسناد مجعول – برای این حدیث یافتند، لطفا بنده را ارشاد بفرمایند.
بعد التحریر:
با سپاس از دوستانی که با گفتگوهای عالمانه در گروه های عمومی و تخصصی و طلبگی در شبکه های مجازی فیس بوک و تلگرام و وایبر و نیز گفتگوهای حضوری، این بحث را ثمربخش تر ساخته اند. برخی سروران به حدیث امام جواد (ع): «إِنَّ بَيْنَ جَبَلَيْ طُوسَ قَبْضَةً قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ مَنْ دَخَلَهَا كَانَ آمِناً يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنَ النَّارِ.» اشاره کرده اند، در این باره و نیز حاشیه های دیگر این بحث، چند نکته را به عرض می رسانم:
1. بنده عبارات مشابه را در مورد طوس و سایر اماکن دیدم و به همین دلیل در نوشته ام عرض کردم: «چنین عبارتی – بین الجبلین روضة من ریاض الجنة – را نه در ارتباط با مشهد و نه هیچ محل دیگری، در کتب روایی مشهور و کهن شیعه و سنی ندیدم.» نیافتن این حدیث توسط دوستان محققی که نهایت سعی را در دفاع از بیانات آن بزرگوار داشته اند طی این چند روز نشان می دهد که حدس بنده صائب بوده و عبارتی که این بزرگوار به عنوان حدیث خواندند، در منابع روایی وجود ندارد.
2. عباراتی که تا حدی اسلوب مشابهی – و البته معنای متفاوتی – با این عبارت دارد، از سایر حضرات معصومین نقل شده و نبوی نیست در حالی که ایشان آن عبارات را صراحتاً حدیث نبوی خوانده است.
3. ایشان نگفته که حدیثی را نقل به معنا کرده است بلکه مدعای ایشان آن بود که آنچه فرموده، عین حدیث نبوی است.
4. بین مراد و مدلول حدیث «بین جبلی طوس قبضة قبضت من الجنة» که شیخ صدوق رحمه الله در عیون و من لا یحضره الفقیه آورده و عبارت «بین الجبلین روضة من ریاض الجنة» که امام جمعه محترم قرائت فرموده، فرق فارقی است و لذا عبارت دوم را حتی نمی توان به عنوان نقل به معنای عبارت اول پذیرفت. عبارت اول که روایت امام جواد(ع) است، با توجه به تنکیر قبضة و معنای آن که «سهمی، بخشی، پاره ای، تکه ای، مشتی، منطقه ای و...» است، اشاره به آن دارد که بخشی – تأکید می کنم: بخشی – از بین دو کوه طوس، مشتی از خاک بهشت است. و صد البته که بنده هم به این مسأله باور دارم و مضجع شریف رضوی که بین این دو کوه واقع شده را قطعه ای بهشتی و بلکه بالاتر از بهشت می دانم و به عشق آن از موطن خود هجرت کرده و در کنار آن مسکن گزیده ام: «خط سبز تو بدیدیم و ز گلزار بهشت / به طلبکاری این مهرگیاه آمده ایم» اما فحوای عبارت دوم که ساخته و پرداخته امام جمعه محترم می باشد، آن است که کل محدوده میان دو کوه، باغی از باغ های بهشتی است. کما اینکه همین معنا را ایشان از عبارت خودشان برداشت کرده، پس حتی نمی توان عبارت ایشان را نقل به معنای روایت امام جواد (ع) دانست.
5. نقل سخنان افراد برجسته، ساز و کار خاص خودش را دارد. امروزه بیان عبارات و انتساب سخنی به امام خمینی و مقام معظم رهبری در کتاب ها – و لو یک رمان و داستان – قانوناً بایستی با اجازه دفتر حفظ و نشر آثار صورت گیرد؛ چه رسد به بیان روایات نبوی که منبع تشریع است.
6. با توجه به آنچه گفته شد، گمان می کنم که دیگر جایی برای بحث درباره آنچه در کتاب های دست چندمی مثل فوائد الرضویة آمده باقی نمی ماند.
7. هنوز جا برای بحث درباره نحوه استنباط حکم فقهی و یا بنا به فرموده ایشان «حرف طلبگی» از این عبارت که بی شباهت به کنش های ناقص هرمنوتیکی نبود و نیز مغالطات نهفته در قیاس مطرح شده و پیوند زدن کنسرت موسیقی سنتی با رادیو آلمان و بمب های شیمیایی صدام و... باقی است که امید است به همت سایر فضلاء انجام گیرد.
8. از باب تذکار برادرانه به همه دوستان عرض می کنم: وظیفه ما شناخت و تبلیغ دین الهی و هدایت مردم است و نه حفظ عافیت و مصلحت اندیشی برای خودمان.
9. رعایت شؤون پیامبر اکرم محمد مصطفی (ص) و دقت در آنچه به ایشان نسبت می دهیم، به مراتب مهمتر از رعایت شؤون حضراتی است که همه آنچه دارند، به برکت وجود حضرت ختمی مرتبت است.
10. تقوای علمی و عملی را در آن می بینم که امام جمعه محترم، همان گونه که علناً و در تریبون نماز جمعه چنین عبارتی را به پیامبر نسبت داده اند، در همان تریبون، اعلام کنند که سهوی صورت گرفته و آنچه را که مبنای روایی استنباط دینی خود قرار داده بودند، مجعول و بی بنیاد است. بی شک چنین کاری، جایگاه او را در قلوب مؤمنان رفیع خواهد نمود و بر شوکت معنوی شان خواهد افزود.
11. زمانی مقام معظم رهبری درباره مخارج حروف و صحت قرائت و لحن ادای کلمات نمازهایی که از تلویزیون پخش می شد، حساسیت و دقت خاصی به خرج داده بود. زیرا سهل انگاری در آن می تواند مستمسک برخی دشمنان و معاندان دین قرار گیرد و به این وسیله به علمای شیعه حمله کرده و آنها را هجو نمایند و متهم به دین ناشناسی کنند. آیا گمان نمی کنید که عدم دقت در نقل روایات و انتساب عبارتی به پیامبر(ص) که در هیچ منبع معتبر شیعه و اهل تسنن وجود ندارد، از سوی یک مجتهد شیعه در تریبون عبادی سیاسی نماز جمعه در حرم رضوی، می تواند زمینه گستاخی و هتک عالمان شیعی از سوی مغرضان عنود را فراهم آورد تا بدین وسیله همه عالمان شیعی را متهم به بی سوادی علمی و بی تقوایی عملی کنند؟ در این صورت، کار ایشان که بهانه به دست دشمنان اسلام و تشیع می دهد، درست است یا کار امثال بنده که نسبت به این اشتباه، از باب انجام وظیفه طلبگی تذکری داده ایم؟!
آنکه می فهمد، می فهمد و آنکه نمی فهمد، بهتر است نفهمد.